Trong nhiều năm trở lại đây, Hà Nội đã dành sự quan tâm đặc biệt cho lĩnh vực giáo dục, coi đây là một trong những ưu tiên hàng đầu trong chiến lược phát triển Thủ đô. Thành phố không chỉ tập trung bố trí nguồn vốn ngân sách lớn mà còn chủ động giải quyết bài toán quỹ đất, ban hành nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ để đầu tư xây mới, cải tạo, nâng cấp mạng lưới trường lớp. Những nỗ lực này nhằm đáp ứng nhu cầu học tập ngày càng gia tăng của học sinh, đồng thời từng bước giải quyết tình trạng thiếu trường, thiếu lớp tại các khu vực đông dân cư, bảo đảm mọi em nhỏ đều có cơ hội tiếp cận môi trường giáo dục hiện đại và chất lượng.
Trong bối cảnh nhu cầu học tập của học sinh Thủ đô không ngừng tăng cao, đặc biệt ở bậc trung học phổ thông (THPT), Hà Nội đã đẩy nhanh tiến độ nhiều dự án trường học mới. Nổi bật là hai ngôi trường công lập sắp đưa vào hoạt động từ năm học 2025-2026: THPT Phúc Thịnh (xã Phúc Thịnh) và THPT Đỗ Mười (phường Yên Sở).
Trường THPT Phúc Thịnh (tiền thân là dự án THPT Nguyên Khê) được xây dựng trên khu đất rộng hơn 25.000m², với tổng mức đầu tư 217 tỉ đồng. Ngôi trường đạt chuẩn quốc gia với quy mô 45 lớp học, có khả năng tiếp nhận 1.800 học sinh, hứa hẹn giảm bớt áp lực cho khu vực Đông Anh và các vùng lân cận.
Trường THPT Đỗ Mười được xây dựng tại quận Hoàng Mai – nơi vốn là “điểm nóng” về thiếu trường công lập. Dự án có vốn đầu tư 332 tỉ đồng, thiết kế 5 tầng nổi, 1 tầng hầm, bao gồm 45 lớp học, khối nhà hiệu bộ, khu nhà đa năng và nhiều phòng chức năng hiện đại, tạo môi trường học tập tiên tiến cho học sinh khu vực phía Nam thành phố.
Hai công trình này không chỉ mang ý nghĩa giải quyết tình trạng quá tải, mà còn tạo thêm cơ hội học tập chất lượng cho hàng nghìn gia đình. Nhờ sự bổ sung đó, chỉ tiêu tuyển sinh vào lớp 10 công lập năm học 2025-2026 của Hà Nội đã tăng thêm 3% so với năm trước, nâng tổng tỉ lệ lên khoảng 64%. Tính toán sơ bộ cho thấy, sẽ có thêm khoảng 5.000 học sinh được học trong các trường công lập, giảm bớt áp lực của kỳ thi vốn được coi là “khốc liệt” bậc nhất cả nước.
Không dừng lại ở việc thành lập trường mới, Hà Nội còn chú trọng nâng cấp và mở rộng mạng lưới trường học hiện có. Toàn thành phố hiện có hơn 2.900 trường học với khoảng 2,3 triệu học sinh. Trong số này, gần 80% số trường công lập đã đạt chuẩn quốc gia, đưa Hà Nội trở thành địa phương dẫn đầu cả nước về quy mô và chất lượng giáo dục đại trà.
Chỉ riêng trong năm học 2024-2025, thành phố đã khánh thành và đưa vào hoạt động 35 trường mới. Đồng thời, Hà Nội tập trung triển khai dự án 7 trường liên cấp tiên tiến, hiện đại với diện tích mỗi trường từ 5ha trở lên, đáp ứng nhu cầu học tập trong dài hạn, đặc biệt tại các khu vực dân cư đông đúc.
Nguồn lực đầu tư cho giáo dục cũng rất ấn tượng. Trong giai đoạn 2021-2025, ngân sách thành phố dành gần 44.057 tỉ đồng để hỗ trợ hơn 1.400 dự án thuộc ba lĩnh vực: giáo dục, y tế và di tích. Trong đó, lĩnh vực giáo dục chiếm tỉ trọng cao nhất. Thậm chí, nhiều quận huyện đã dành tới 40-50% vốn đầu tư công để xây dựng và cải tạo trường học, điển hình như Hoàn Kiếm và Hoàng Mai.
Một trong những thách thức lớn của Hà Nội là quỹ đất hạn chế, đặc biệt ở khu vực nội thành. Để khắc phục, thành phố và các địa phương đã có những giải pháp quyết liệt:
Quận Hoàn Kiếm đã tổ chức cưỡng chế thu hồi đất tại số 43F-47C phố Ngô Quyền và 36A Trần Hưng Đạo để xây dựng Trường Tiểu học Võ Thị Sáu. Đây vốn là “đất vàng” với nhiều hộ kinh doanh bám trụ, nhưng chính quyền đã kiên quyết giải phóng mặt bằng nhằm ưu tiên cho giáo dục.
Quận Hoàng Mai tiếp nhận 19 ô đất từ Tổng công ty HUD và nhanh chóng triển khai các dự án xây dựng trường học mới, đáp ứng nhu cầu học tập ngày một tăng của người dân.
Theo Quy hoạch Thủ đô Hà Nội giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050, thành phố sẽ ưu tiên quỹ đất sau khi di dời các nhà máy, trường đại học, cơ quan hành chính để xây dựng trường phổ thông, nhất là ở khu vực nội đô – nơi đang chịu áp lực thiếu trường lớp trầm trọng.
Dù mạng lưới trường lớp đã có sự mở rộng rõ rệt, tình trạng thiếu trường, thiếu lớp vẫn là bài toán nan giải, đặc biệt tại bậc THPT. Nhiều năm qua, kỳ thi vào lớp 10 công lập ở Hà Nội luôn có tỷ lệ “chọi” căng thẳng khi chỉ khoảng 55-60% học sinh tốt nghiệp THCS có cơ hội vào trường công lập.
Ngoài ra, vẫn còn không ít trường chưa đạt chuẩn quốc gia, cơ sở vật chất chưa đồng bộ, chưa theo kịp tốc độ đô thị hóa và gia tăng dân số.
Để giải quyết triệt để vấn đề, Hà Nội đã đề ra mục tiêu rõ ràng:
Giai đoạn 2025-2030: xây mới thêm 30-35 trường THPT công lập.
Đến năm 2030: phát triển thêm 109 trường THPT và 31 trường liên cấp, nâng tỷ lệ trường công lập đạt chuẩn quốc gia lên 85-90%.
Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Nội Trần Thế Cương khẳng định, thành phố sẽ tiếp tục chuẩn hóa mạng lưới trường lớp, bổ sung quỹ đất, đầu tư xây dựng trường học mới, đồng thời khuyến khích phát triển trường ngoài công lập ở ngoại thành và khu đô thị mới. Chủ tịch UBND TP Trần Sỹ Thanh nhấn mạnh: “Đầu tư mạnh mẽ cho giáo dục là chủ trương nhất quán, khẳng định vị thế trung tâm giáo dục hàng đầu cả nước, từng bước đưa Thủ đô sánh vai cùng khu vực và thế giới.”